«Κτῆμα ἱερὸν τῆς Ἀνδριτσαίνης».
Ο μουσική συλλογή του Κωνσταντίνου Αγαθόφρονα Νικολόπουλου στη Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας και το μουσικό όραμα για μια μελλοντική κοινωνία
Η αγάπη του Νικολόπουλου για τη μουσική, σε συνδυασμό με την φιλομάθεια και βιβλιοφιλία του αλλά και τον αγώνα του για την ελευθερία της πατρίδας του συναποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός Έλληνα διανοούμενου συνθέτη της περιόδου της Επανάστασης. Παρά την έλλειψη χρημάτων, ο Νικολόπουλος αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στη συγκρότηση μιας πολύτιμης και σπάνιας βιβλιοθήκης την οποία χάρισε, το 1839, στην Ανδρίτσαινα, την ιδιαίτερη πατρίδα του πατέρα του, την οποία και οραματιζόταν να μετατρέψει σε πνευματικό κέντρο.
Οι τίτλοι, των βιβλίων που από νωρίς συνέλεγε ο Νικολόπουλος για τη συγκρότηση μιας μεγάλης δημόσιας βιβλιοθήκης στην ελευθερωμένη Ελλάδα αντιπροσώπευαν το όραμα του μελλοντικού δωρητή για το είδος των βιβλίων κάθε κατηγορίας που επρόκειτο να καλύψουν τις κύριες και άμεσες μορφωτικές ανάγκες του υπό σύσταση νέου κράτους. Τα περισσότερα βιβλία της συλλογής φέρουν τη σημείωση από το χέρι του ίδιου του Νικολόπουλου: «Κτῆμα ἱερὸν τῆς Ἀνδριτσαίνης. Δῶρον Ἀγαθόφρονος Νικολοπούλου». Ο ίδιος δεν την είχε επισκεφθεί ποτέ. Σκόπευε να μετακομίσει στην Ανδρίτσαινα, μετά την ολοκλήρωση της αποστολής της βιβλιοθήκης του από το Παρίσι, όμως ενώ εγκιβώτιζε κάποια από τα βιβλία, πλήγωσε το χέρι του με ένα καρφί, μολύνθηκε από τέτανο και πέθανε.
Η ιδιαιτέρως πολύτιμη συλλογή από μουσικά βιβλία και παρτιτούρες που ο Νικολόπουλος έστειλε στην Ανδρίτσαινα (αν και πιθανόν να αποτελεί μέρος μόνο του συνολικού όγκου του υλικού που θα έφταναν στην αρκαδική πόλη αν ο Νικολόπουλος είχε προλάβει να ολοκληρώσει την αποστολή της βιβλιοθήκης του) κρύβουν έναν ολόκληρο μουσικό κόσμο, έναν κόσμο αποτελούμενο από συνθέσεις του Νικολόπουλου αλλά και άλλων συνθετών, που θα πρέπει να αποτελούσαν το μουσικό σύμπαν του Έλληνα διανοούμενου συνθέτη. Ένα μουσικό σύμπαν ευρωπαϊκό που θα μεταφερόταν στο μικρό χωριό της Πελοποννήσου. Έτσι ανάμεσα σε έντυπες και χειρόγραφες συνθέσεις του ίδιου του Νικολόπουλου που φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας θα συναντήσουμε έργα του Mozart και του Rossini, του Gluck, του Haydn, αλλά και των Cimarosa, Martini, Méhul, Cherubini, Paër, Zingarelli.
Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι, από το χέρι του Έλληνα συνθέτη, καταγραφές των επαναστατικών ασμάτων της Μασσαλιώτιδος και του Ça ira!, ένα ακόμη δείγμα της επαναστατικής του δράσης, που υπενθυμίζει, μεταξύ άλλων και τον ιδιαίτερο θαυμασμό που έτρεφε για τον Ρήγα Βελεστινλή, που πρώτος είχε αξιοποιήσει γαλλικά επαναστατικά τραγούδια στον αγώνα για την ελληνική ανεξαρτησία, αλλά και οι καταγραφές δημοτικών τραγουδιών σε μια ιδιαίτερα πρώιμη ιστορικά στιγμή (καθώς το ενδιαφέρον για αυτό το μουσικό είδος άνθησε αργότερα σε ολόκληρη την Ευρώπη).
Ακόμη, ιδιαίτερη αξία έχουν τα μουσικοθεωρητικά βιβλία της συλλογής, που περιλαμβάνει τη βασική αρχαιοελληνική γραμματεία περί μουσικής (όπως τις μελέτες του Κλαύδιου Πτολεμαίου και του Σέξτου Εμπειρικού), αλλά και τα σημαντικότερα θεωρητικά και αισθητικά βιβλία για την μουσική της εποχής του Διαφωτισμού, όπως το Dictionnaire de musique (Λεξικό Μουσικής) του Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) αλλά και το περίφημο Entretiens sur l’ État de la Musique Grecque (Διάλογοι για την κατάσταση της [αρχαίας] ελληνικής μουσικής) του Αββά Barthélemy (1716-1795). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η μελέτη του Raphael Georg Kiesewetter (1773-1850), Ueber die Musik der neueren Griechen, nebst freien Gedanken über altaegyptische und altgriechische Musik (Περί Μουσικής των Νεοελλήνων, μαζί με σκόρπιες σκέψεις για την αρχαία αιγυπτιακή και την αρχαία ελληνική Μουσική), που κυκλοφόρησε μόλις το 1838, δηλαδή λίγα χρόνια πριν από τον θάνατο του Νικολόπουλου.
Στο ίδιο πνεύμα της παρακολούθησης της σύγχρονής του βιβλιογραφίας εντάσσονται και οι σημειώσεις του Νικολόπουλου σχετικά με τη θεωρία της μουσικής που αντιγράφουν τις Αρχές της Θεωρίας και της Αρμονίας, με βάση της θεωρία των δονήσεων (Principes de mélodie et d’harmonie, déduits de la théorie des vibrations) του 1834 του François Ange Alexandre Blein (1767-1845).
