Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ 1821 ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΟΛΥΜΠΙΑ
ΟΙ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΕΣ
Επιμέλεια: ΜΟΣΧΟΒΟΥ ΑΝΝΑ (ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ)
ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
(Ψευδώνυμο: Ιωαννίδης ή Ιωακείμ)
Στυλοβάτης της Φιλικής Εταιρίας
Πολιτικός Σύμβουλος του Δ. Υψηλάντη
Ο Αναγνωστόπουλος Παναγιώτης γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα το 1790, όπου έμαθε και τα πρώτα γράμματα. Το 1808 μαζί με την οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη, και σε ηλικία 20 χρόνων μετέβη στην Οδησσό της Ρωσίας, όπου εργάστηκε ως υπάλληλος στο εμπορικό του Θανάση Σέκερη.
Στην Οδησσό γνώρισε τους πρώτους Φιλικούς (Σκουφά, Τσακάλωφ, Ξάνθο), μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Σκουφά και θεωρείται ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας. Ο Εμμανουήλ Ξάνθος στέλνει στην Εθνοσυνέλευση το 1843 μια ιδιόγραφη αναφορά η οποία φυλάσσεται στα αρχεία της Εθνικής Βιβλιοθήκης, με αριθμό 9142 και στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρει ότι «οι πρώτοι συσκεφθέντες και αρχίσαντες το έργον εις Οδησσόν κατά τον Νοέμβριο του 1814 έτους, ήσαν τέσσερα άτομα, ο Νικόλαος Σκουφάς εκ της Άρτης, ο Αθανάσιος Φίρου Τσακάλωφ, Ιωαννίτης, ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος, Πελοποννήσιος και ο Εμμανουήλ Ξάνθος εκ της Πάτμου…”. Μετά το 1818 (θάνατος Σκουφά – μετάβαση Τσακάλωφ στην Ιταλία) έμειναν με τον Ξάνθο οι στυλοβάτες της Φιλικής Εταιρείας.
Κατήχησε στη Φιλική Εταιρεία ανθρώπους οικονομικά ισχυρούς (Παναγιώτη Σέκερη, Ασημάκη Κροκιδά) που λειτούργησαν, ως οικονομικοί ενισχυτές της Εταιρείας, αλλά και άλλους σημαντικούς αγωνιστές (Αναγνωσταρά, Δημητρόπουλο, Νεόφυτο Δούκα). Ως εκ τούτου θεωρείται ανεκτίμητη η προσφορά του στην προκοπή της Εταιρείας και στην προετοιμασία του Μεγάλου Σηκωμού του Γένους.
Ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος έπεισε το Δημήτριο Υψηλάντη να κατέβη στο Μοριά και τον συνόδευσε από την Αυστρία του Μέτερνιχ στην επαναστατημένη Ελλάδα, με διαβατήρια που εξέδωσε ο Ρώσος διοικητής Ίντσωφ. Ο Αναγνωστόπουλος ταξίδεψε με το όνομα Σωστοπόπουλος Αθανάσιος, έμπορος, και ο Υψηλάντης με το όνομα Χαρίτος, Διευθυντής του Εμπορικού οίκου .
Έφθασαν στο Μοριά στις 19 Ιουνίου 1821 και ήταν ο πολιτικός σύμβουλος του Δ. Υψηλάντη, ώστε να μην μπορούν εύκολα να τον αποπροσανατολίσουν οι κοτζαμπάσηδες, καθότι ήταν ενημερωμένος για τις πρακτικές των προκρίτων. «Πολεμούμε, για να ζήσουμε κι εμείς και να τους κάνουμε να ζήσουνε κι αυτοί (οι Τούρκοι) κάτω από νόμους δίκαιους, ανθρωπινούς. Εμείς δεν πολεμάμε τους Τούρκους, τα άτομά τους, μα κατά της Τυραννίας», έλεγε ο Αναγνωστόπουλος εξηγώντας το πλατύ νόημα του Ελληνικού αγώνα, τον οποίο τοποθετούσε πάνω από φυλετικά και εθνικά μίση. Η συγκεκριμένη στάση ζωής οδήγησε στον παραγκωνισμό τόσο του Δ. Υψηλάντη όσο και του ίδιου του Αναγνωστόπουλου.
Στην Καποδιστριακή περίοδο διορίστηκε «έκτακτος επίτροπος Ηλείας» και από το 1831 ως το 1843 διετέλεσε διαδοχικά Διοικητής Σπάρτης, Σύρου, Εύβοιας και Θήρας. Το 1843 διορίστηκε Σύμβουλος Επικρατείας και αργότερα Νομάρχης Λακωνίας και Μεσσηνίας.
Πέθανε το 1854 στην Αθήνα από χολέρα, επιδημία που είχε μεταδοθεί στην πρωτεύουσα από τα αγγλογαλλικά στρατεύματα κατοχής.
ΑΜΠΑΡΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Προεστός της Ανδρίτσαινας και φιλικός
Ο Αμπαριώτης Γεώργιος γεννήθηκε το 1740 . Υπήρξε Προεστός της Ανδρίτσαινας. Πήρε μέρος στα Ορλωφικά (1769) και μετά την αποτυχία της εξέγερσης κατέφυγε στο βουνό Λύκαιο, από όπου αγωνίστηκε εναντίον των Τουρκαλβανών. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Πολυχρόνη Τζανέτο και εργάστηκε δραστήρια για την προετοιμασία του απελευθερωτικού αγώνα.
ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Μεγαλέμπορος της Τεργέστης. Φιλικός – Σύμβουλος του Δ. Υψηλάντη
Πολιτικός και Οικονομικός παράγων Ναυπλίου
Ο Γεώργιος Αντωνόπουλος γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα της Ολυμπίας το 1800. Διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στο Σχολείο της Ανδρίτσαινας και σε ηλικία 12 ετών μετέβη στην Τεργέστη προσκληθείς από το θείο του Αναστάσιο Αντωνόπουλο.
Φοίτησε στην περίφημη Ελληνική Σχολή της Τεργέστης, όπου σπούδασε ελληνική ιστορία και φιλολογία και έμαθε τη γερμανική και ιταλική γλώσσα.
Το 1817, μετά το θάνατο του θείου του Ανασ. Αντωνόπουλου, ανέλαβε με τον αδελφό του τη διεύθυνση των εμπορικών εργασιών του οίκου Αντωνoπούλου. Ο οίκος εξελίχθηκε σε μεγάλη εμπορική και τραπεζική επιχείρηση, με εισαγωγές και εξαγωγές εμπορευμάτων μέσω του λιμανιού της Τεργέστης.
Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, εργάστηκε για τον ιερό σκοπό, και μαζί με τον αδελφό του προσέφεραν σημαντικότατα ποσά για την προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης.
Το Μάιο του 1821, όταν ο Δημήτριος Υψηλάντης – κατά την κάθοδό του προς την αγωνιζόμενη για την ελευθερία Ελλάδα, έφθασε στην Τεργέστη, ο Γεώργιος Αντωνόπουλος έθεσε στην υπηρεσία της αγωνιζόμενης Ελλάδας τον εαυτόν του και την περιουσία του. Ακολούθησε το Δημήτριος Υψηλάντη, που συνοδευόταν από τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο, ως σύμβουλος, ταμίας και υπασπιστής και συνέβαλε πολύ στην οργάνωση της διοίκησης και των οικονομικών του αγώνα.
Μετά την κατάληψη του Ναυπλίου εγκαταστάθηκε εκεί, αγόρασε σπίτι και στεφανώθηκε την Ειρήνη, κόρη του εμπόρου και φιλικού Σταματέλου Αντωνοπούλου. Στο Ναύπλιο επεβλήθη με την προσωπικότητά του και εξακολούθησε να προσφέρει υπηρεσίες στο έθνος εκλεγείς πληρεξούσιος στις Εθνικές Συνελεύσεις, Γερουσιαστής, Δήμαρχος Ναυπλιέων και Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας.
Ο Γ. Αντωνόπουλος, ως Δημογέρων του Ναυπλίου, το 1828 υποδέχτηκε τον πρώτο Κυβερνήτη της ελεύθερης Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, με τον οποίο συνεργάστηκε εποικοδομητικά και το 1833 τον Όθωνα.
Ετάχθη με την αντιοθωνική μερίδα στην υπόθεση της καταδίκης των Θ. Κολοκοτρώνη και Δ. Πλαπούτα και υπέρ της αποπομπής των Βαυαρών. Έλαβε μέρος στο κίνημα που κατέλυε την απόλυτη Μοναρχία(03 Σεπτεμβρίου1843) και εψήφισε το Σύνταγμα, ως πληρεξούσιος Ναυπλίας. Συμμετείχε ενεργά στις οργανωθείσες στο Ναύπλιο επαναστάσεις του 1861-62 «προς απόκτησιν των δικαιωμάτων του Έθνους».
Μετά την εκθρόνιση του Όθωνα απεσύρθη από την πολιτική ζωή, έζησε απλά και αποπνέοντας τον απόηχο σημαντικού συντελεστή της πολιτικής, οικονομικής, κοινω-νικής και πνευματικής ανάπτυξης της Ελλάδας.
Πέθανε το 1865 στο Ναύπλιο.
ΒΑΡΔΟΥΝΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ (1847-1924)
Καταξιωμένος νομικός, δημοσιογράφος, ποιητής, δοκιμιογράφος και κυρίως ιστορικός
Εξέχουσα προσωπικότητα του Άργους. Γεννήθηκε στο Άργος το 1847 και καταγόταν από πολύ φτωχή οικογένεια. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και άσκησε μέχρι το θάνατό του δικηγορία στην ιδιαίτερή του πατρίδα. Ήταν ασκητικός και δεν αγαπούσε την κοινωνική ζωή. Του άρεσε να εργάζεται ώρες ατέλειωτες. Σε όλη του τη ζωή ήταν αφοσιωμένος στο λειτούργημά του και στο συγγραφικό του έργο.
Ο Δημ. Βαρδουνιώτης υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρώτος αντιπρόεδρος του Συλλόγου Αργείων «Ο ΔΑΝΑΟΣ», από τον οποίο αποχώρησε το 1900, επειδή διαφώνησε με τον πρόεδρο Χρήστο Παπαοικονόμο ως προς την τακτική του συλλόγου, καθότι επιθυμούσε να έχει ο σύλλογος ιστορικό προσανατολισμό, αποσκοπώντας να κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού για την ιστορία του Άργους.
Ο Δημ. Βαρδουνιώτης ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική και διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος με την παράταξη του Σπ. Καλμούχου την τετραετία 1883-87, οπότε δεν επανεκλέγεται. Ηταν οπαδός του Θ. Δηλιγιάννη, τον οποίο μάλιστα προσφώνησε, όταν πέρασε από το Άργος. Αργότερα εμφανίζεται οπαδός του Χαρ. Τρικoύπη. Με το Σπήλιο Καλμούχο είχε ιδιαίτερα καλές σχέσεις και τον υποστήριξε στην αρθρογραφία του. Ο ίδιος εξέδιδε την εφ. «Άργος» από το 1885 έως το 1889. Μετά την επανάσταση στο Γουδί ανήκε στους μετριοπαθείς αντιβενιζελικούς. Αλλά όταν επήλθε η ρήξη ανάμεσα στον Βενιζέλο και τον Κωνσταντίνο, ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση κατά του Βενιζέλου, με αποτέλεσμα να εξοριστεί το Φεβρουάριο 1918 σε ηλικία 71 χρονών στη Μυτιλήνη, από όπου επέστρεψε ύστερα από λίγους μήνες ταλαιπωρημένος.
Το πνευματικό έργο του Βαρδουνιώτη άφησε τη σφραγίδα του στα γράμματα του Άργους για 50 ολόκληρα χρόνια. Με εμφανή τα ίχνη του ρομαντισμού έγραψε ποιήματα και διηγήματα, τα οποία όμως δεν άντεξαν στο σαρωτικό πέρασμα του χρόνου. Αλλά το ιστορικό και ιστοριοδιφικό του έργου είναι πολύ σημαντικό και προσελκύει ακόμα και σήμερα το ενδιαφέρον. Ακούραστος στην ιστορική έρευνα, με μεθοδικότητα και υπευθυνότητα συνέβαλε στην εξακρίβωση της ιστορικής αλήθειας και μας έδωσε πολλές πληροφορίες για το έπος του 1821 και για πολλές προσωπικότητες της εποχής εκείνης. Ιδιαίτερη θέση κατέχει «Η καταστροφή του Δράμαλη», που αναφέρεται στη μάχη των Δερβενακίων. Επίσης, έγραψε για τη δίκη του Κολοκοτρώνη, τη Μπουμπουλίνα και άλλους ήρωες και αγωνιστές του 1821. Άλλα σημαντικά του έργα είναι η «Εκδρομή εις τας Μυκήνας», «Η Αφνειός Κόρινθος», «Η Φρύνη», «Παρά τον Ερασίνον» κ.ά. Πολλά δημοσιεύματά του φιλοξενήθηκαν στον τύπο του Άργους, στα ημερολόγια Σκόκκου και Σβορώνου και αλλού. Υπέγραφε πολλές φορές με τα ψευδώνυμα Έσπερος και Τίμων.
Ο Βαρδουνιώτης απέκτησε δύο παιδιά. Πέθανε στο Άργος το 1924.
ΓΡΙΒΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ή ΣΒΙΓΓΑΣ (Περατιά,1767 – Μεσολόγγι, 1826)
Ο Γεώργιος Γρίβας ήταν γιός του Χρήστου Γρίβα και γόνος της ακαρνανικής, ιστορικής οικογένειας Γρίβα, της οποίας η δράση υπήρξε σημαντικότατη στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στην επανάσταση του 1821, καθώς και στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Σκοτώθηκε κατά την τελευταία πολιορκία του Μεσολογγίου το 1826.
ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Νομικός – Πολιτικός – Υπουργός Δικαιοσύνης
Ο Νικόλαος Δημητρακόπουλος γεννήθηκε το 1864 στην Ιστορική Καρύταινα της Γορτυνίας, όπου τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Κατόπιν πήγε στην Αθήνα, όπου φοίτησε στο Γ΄ Γυμνάσιο Αθηνών, στη Φιλοσοφική Σχολή (δύο χρόνια) και στη Νομική Σχολή, από την οποία αποφοίτησε με άριστα.
Μετά την πρακτική του εξάσκηση και τη διατριβή του, ασχολήθηκε με τη δικηγορία και διακρίθηκε γρήγορα ως δικηγόρος. Το 1909 εκλέχτηκε παμψηφεί καθηγητής Αστικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά δεν αποδέχτηκε την εκλογή του, γιατί ήθελε να ασχοληθεί με την πολιτική.
Υπηρέτησε ως λοχίας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και τις τραυματικές, πολεμικές εμπειρίες που αποκόμισε τις δημοσίευσε σε μια σειρά άρθρων στην εφημερίδα «Καιροί».
Η έντονη δραστηριότητά του τον οδήγησε σε ενασχόληση με την πολιτική από το 1906 μέχρι το 1920. Εκλέχτηκε κατ’ επανάληψη βουλευτής και του ανατέθηκε το Υπουργείο Δικαιοσύνης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο στις 06-10-1910. Η συμβολή του Δημητρακόπουλου, ως Υπουργού Δικαιοσύνης, στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής νομοθεσίας υπήρξε επιβλητική.
Το Μάιο του 1912 ο Δημητρακόπουλος διαφώνησε με τον Πρωθυπουργό και υπέβαλε την παραίτησή του. Ίδρυσε το «Προοδευτικό κόμμα» και εκλέχτηκε βουλευτής στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 1915. Δεν πήρε μέρος στις εκλογές του 1920, για λόγους υγείας, αλλά το κόμμα του εξέλεξε 14 βουλευτές.
Πέθανε το 1921 στη Βιέννη, όπου είχε πάει για θεραπεία, αφήνοντας πίσω του πλούσιο συγγραφικό έργο, νομικού και ιστορικοπολιτικού περιεχομένου.
Η Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας φιλοξενεί χειρόγραφα από το προσωπικό αρχείο του Νικόλαου Δημητρακόπουλου το οποίο δώρισε η κ. Χριστίνα Ζήση με ενέργειες του Δ/ντή της Βιβλιοθήκης, Δημητρίου Πρίγγουρη.
ΖΑΡΙΦΟΠΟΥΛΟΙ
Όνομα οικογένειας από την Ανδρίτσαινα, της οποίας αρχηγός ήταν ο πλούσιος προύχοντας Ζαρίφης
Ζαριφόπουλος Αναγνώστης
Αγωνιστής του 1821.
Ζαριφόπουλος Νικόλαος
Αδελφός του Ανδρέα Ζαριφόπουλου από την Ανδρίτσαινα. Κατηχήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1819, σε ηλικία 35 χρόνων, από το Ν. Πονηρόπουλο. Πολέμησε, ως καπετάνιος των Ανδριτσάνων στην πρώτη μάχη που έδωσε ο Κολοκοτρώνης κατά των Τούρκων, έξω από την Καρύταινα. Όταν κατέβηκε ο Δράμαλης, θορυβημένοι οι πολιτικάντηδες τον έστειλαν με το Ν. Πονηρόπουλο στη Ζάκυνθο να ζητήσουν με αναφορά την Αγγλική προστασία. Ο Μαίητλαντ δεν ανταποκρίθηκε και μετά την καταστοφή του Δράμαλη οι Έλληνες αποστασιοποιήθηκαν από τέτοιες πρακτικές.
ΙΑΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ή ΓΙΑΤΡΑΚΟΣ
Αγωνιστής και πρακτικός γιατρός
Αγωνιστής από τη Λακωνία. Πολεμούσε και γιάτρευε τους συμπολεμιστές του με τις ιατρικές γνώσεις που είχε, ως πρακτικός γιατρός. Υπηρέτησε τον αγώνα από την αρχή μέχρι τέλους, έχοντας υπό τις οδηγίες του στρατιωτικό σώμα με το οποίο πολέμησε ο ίδιος σε πολλές μάχες και το οποίο τροφοδοτούσε ο ίδιος. Θυσίασε όλη την περιουσία του στον Αγώνα.
Πέθανε πάμπτωχος μετά το 1846. Μετά το θάνατό του η επιτροπή εκδουλεύσεων τον κατέταξε στην τάξη των αξιωματικών.
ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΙ
Κανελλόπουλος Αναγνώστης
Αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης
Ο Κανελλόπουλος Αναγνώστης καταγόταν από την Ανδρίτσαινα και εμπορευόταν στην Τριπολιτσά. Προσέφερε μεγάλη υπηρεσία στον αγώνα κατά την εκστρατεία του Δράμαλη στην Πελοπόννησο με την ακόλουθη ενέργεια: όταν η Πελοποννησιακή Γερουσία δεν είχε καθόλου μολύβι να εφοδιάσει με μπαρουτόβολα τα στρατεύματα, για να αντιμετωπιστεί ο Δράμαλης, παρουσιάστηκε ο Αναγνώστης Κανελλόπουλος και προσέφερε ενενήντα καντάρια μολύβι που το είχε στείλει ο αδελφός του Δήμος από τη Μάλτα για να το εμπορευτεί. Τα βόλια από το πολύτιμο υλικό τσάκισαν τη στρατιά του Δράμαλη. Ο Κανελλόπουλος πολέμησε και κατά του Ιμπραΐμ.Για τις υπηρεσίες που προσέφερε, μετά την επανάσταση τάχτηκε λοχαγός της φάλαγγας.
Κανελλόπουλος Δήμος
Αδελφός του Αναγνώστη Κανελλόπουλου.
Κανελλόπουλος Παναγιώτης
Αγωνιστής από τη Δημητσάνα. Σκοτώθηκε στο Μανιάκι.
ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΑΙΟΙ (ΤΣΕΡΓΙΝΙΔΕΣ)
Η Οικογένεια Κολοκοτρώνη είναι παλιά ελληνική οικογένεια κλεφτών, η οποία ανέδειξε πολιτικούς και κυρίως στρατιωτικούς. Σημαντικότερος εκπρόσωπός της είναι ο αρχιστράτηγος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ (1770 – 1843)
Η δεσπόζουσα στρατιωτική φυσιογνωμία του αγώνα του 1821
«Ο Γέρος του Μοριά»
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στο Ραμαβούνι της Παλαιάς Μεσσηνίας στις 5 Απριλίου του 1770. Πατέρας του ήταν ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης από το Λιμποβίσι Αρκαδίας και μάνα του η Ζαμπέτα, το γένος Κωτσάκη, από την Αλωνίσταινα. Δεκαπεντάχρονος έγινε κλέφτης και αρματολός στην επαρχία Λονταριού (Λεονταρίου). Εικοσάχρονος πήρε γυναίκα του την Αικατερίνη Καρούτσου, κόρη του προεστού του Λονταριού Δημήτρη Καρούτσου, που σκότωσαν οι Τούρκοι.
Συνεργάστηκε με τον πρωτοκλέφτη Ζαχαριά, που είχε ιδρύσει ένα είδος ομοσπονδίας των κλεφταρματολών του Μοριά. Ο Θ. Κολοκοτρώνης ήταν αρχηγός των κλεφταρματολών στην Αρκαδία, στο κέντρο της Πελοποννήσου, και αποτελούσε τον πιο σημαντικό κρίκο της ομοσπονδίας των κλεφταρματολών του Μοριά.
Το 1803 επικηρύχτηκε με σουλτανικό φιρμάνι, αλλά ο Kολοκοτρώνης ήταν άπιαστος. Aπό το 1805 οι διώξεις οξύνονται και ο Κολοκοτρώνης πέρασε από τη Μάνη στη Ζάκυνθο (Μάης 1806) εξακολουθώντας τον αγώνα κατά των Τούρκων στην ξηρά και τη θάλασσα μέχρι το τέλος του 1808, με την άδεια αρχικά των Ρώσων και κατόπιν των Γάλλων. Το Γενάρη του 1809 εγκαταστάθηκε στη Ζάκυνθο, όπου υπηρέτησε στο «πρώτο σύνταγμα ελαφρού ελληνικού πεζικού του δούκα της Υόρκης» ως καπετάνιος (λοχαγός) και ως ταγματάρχης για δύο χρόνια. Στη συνέχεια και μέχρι το 1821 έζησε στη Ζάκυνθο ως ιδιώτης ασχολούμενος με το ζωεμπόριο, για να ζήσει την οικογένειά του (σύζυγο, μητέρα και 5 παιδιά), που είχε εγκατασταθεί στη Ζάκυνθο από το 1807.
Το Δεκέμβρη του 1818 κατηχήθηκε στη Φιλική Εταιρεία στη Ζάκυνθο. Το Γενάρη του 1821 επέστρεψε στο Μοριά και έθεσε τον εαυτό του και το μυαλό του στην υπηρεσία της πατρίδας και της επανάστασης. Το στρατηγικό μυαλό του, η παλικαριά του και ο άδολος πατριωτισμός του έγιναν φανερά στις πολεμικές επιχειρήσεις (Καλαμάτα, Βαλτέτσι, Τριπολιτσά, Ακροκόρινθο, εκστρατεία Δράμαλη, Ανάπλι), στη στάση που κράτησε στον εμφύλιο (1823-1825) απέναντι στους κοτζαμπάσηδες και πολιτικούς και στην ικανότητά του να κρατάει άσβηστη τη φωτιά της επανάστασης στις ψυχές των απλών ανθρώπων στις πολύ δύσκολες στιγμές για την εξέλιξη του αγώνα.
Υποστήριξε τον Καποδίστρια, τόσο στη συνέλευση της Τροιζήνας να εκλεγεί Κυβερνήτης της Ελλάδας, όσο και την προσπάθειά του να οργανώσει το κράτος.
Επί Αντιβασιλείας, συνελήφθη ο Κολοκοτρώνης (07 Σεπτεμβρίου 1833), ως συνωμότης κατά του θρόνου και των Αντιβασιλέων, και καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με τον Πλαπούτα ( 26 Μαΐου 1834). Αντιδράσεις εσωτερικές και εξωτερικές μετρίασαν την ποινή σε εικοσαετία, και ο Όθωνας – με την ενηλικίωσή του – τους χάρισε την ποινή και τους αποφυλάκισε (27 Μαΐου1835). Τότε ο Κολοκοτρώνης ονομάστηκε Στρατηγός και έλαβε το αξίωμα του Συμβούλου της Επικρατείας.
Σύντροφο της ζωής του τα τελευταία χρόνια είχε τη Μαργαρίτα Βελισάρη από τα Χαλκιάνικα των Καλαβρύτων, με την οποία απέκτησε και ένα παιδί το 1836.
Πολύτιμη ιστορική πηγή αποτελούν τα απομνημονεύματα που κατέγραψε ο Τερτσέτης καθ’ υπαγόρευση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη με τον τίτλο «Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από το 1770 έως τα 1836».
«Ο Γέρος του Μοριά» πέθανε από συμφόρηση, στις 4 Φλεβάρη του 1843.
ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ή ΓΕΝΝΑΙΟΣ (1805 – 1868)
Δευτερότοκος γιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Οπλαρχηγός
Ο Ιωάννης Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στη Στεμνίτσα το 1805 περίπου. Μεγάλωσε στη Ζάκυνθο, όπου είχε καταφύγει ο πατέρας του και εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα. Στις 23 Μαρτίου 1821 μετέβη κρυφά στο Μοριά (Πυργί Ηλείας) με τον αδελφό του Πάνο για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον αγώνα. Πήρε το βάπτισμα του πυρός στον Πύργο κατά της επιδρομής των Λαλαίων Τούρκων και κατόπιν προχώρησε προς την Αρκαδία να ανταμώσει τον πατέρα του, υπό τις διαταγές του οποίου πολέμησε. Ήταν θαρραλέος και ριψοκίνδυνος και τον ονόμασαν Γενναίο, από την στάση που επέδειξε κατά την πολιορκία της Τριπολιτσάς.
Ο Γενναίος πολέμησε στον Πύργο και στην Τριπολιτσά, όπως αναφέρθηκε, στις μάχες της Πάτρας και της Δ. Ελλάδας, εναντίον του Δράμαλη στα Δερβενάκια (1822), εναντίον του Ιμπραΐμ από το 1825, εναντίον του Κιουταχή το 1827, καθώς και στην Αττική για να ενισχύσει τον Καραϊσκάκη. Μετά το θάνατο του Καραϊσκάκη και τη διάλυση του στρατοπέδου του Πειραιά, επέστρεψε στο Μοριά, για να συνεχίσει τον πόλεμο κατά του Ιμπραΐμ και να βοηθήσει τον αγώνα του πατέρα του κατά του προσκυνήματος. Κατά την περίοδο του εμφυλίου (1823-1825) τάχθηκε στο πλευρό του πατέρα του.
Το 1828 στεφανώθηκε τη Φωτεινή Τζαβέλλα, αδελφή του Κίτσου Τζαβέλλα. Στην Καποδιστριακή περίοδο τάχθηκε με τον Κυβερνήτη, Ιωάννη Καποδίστρια, ενώ αργότερα αντιτάχθηκε στην πολιτική της Αντιβασιλείας, περιέπεσε σε δυσμένεια και παρέμεινε στη φυλακή για αρκετό διάστημα.
Επί Όθωνος χρημάτισε υπασπιστής του βασιλιά (1836), Γερουσιαστής (1844) και Πρωθυπουργός (1862). Όταν ξέσπασε η επανάσταση αρνήθηκε, ως Πρωθυπουργός, να καταστείλει με όπλα την επανάσταση που οδήγησε στην εκθρόνιση του Όθωνα. Η οργή του λαού στράφηκε και εναντίον του Γενναίου, ο οποίος αναγκάστηκε να φύγει στο εξωτερικό. Επέστρεψε οριστικά το Φλεβάρη του 1863, πάσχων από αγιάτρευτη αρρώστια. Είχε αποκτήσει δύο γιούς και πέντε κόρες.
Ο Γενναίος συγκέντρωσε και δημοσίευσε το 1856 πλήθος πολυτίμων εγγράφων και επιστολών του αγώνα με τον τίτλο «Ελληνικά Υπομνήματα», ενώ το 1955 εκδόθηκαν τα απομνημονεύματα που άφησε.
Πέθανε στις 23 Μαΐου του 1868.
ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΠΑΝΟΣ (1798 – 1824)
Ο μεγαλύτερος γιος του Θ. Κολοκοτρώνη – Φιλικός. Οπλαρχηγός
Ο Πάνος Κολοκοτρώνης μεγάλωσε στη Ζάκυνθο, όπου στις 20 Δεκεμβρίου του 1818, σε ηλικία 20 χρόνων, μυήθηκε από τον πατέρα του στη Φιλική Εταιρεία.
Είχε σπουδάσει στην Ακαδημία της Κέρκυρας, ήταν μαθηματικός και γνώριζε καλά την αρχαία ελληνική και την ιταλική γλώσσα, καθώς και λίγα γαλλικά.
Στις 23 Μαρτίου 1821 ζήτησε άδεια μαζί με το μικρότερο αδελφό του Γενναίο από τις αγγλικές αρχές της Ζακύνθου, να φύγουν για το Μοριά. Οι Άγγλοι δεν το επέτρεψαν και αναγκάστηκαν να φύγουν κρυφά για το Μοριά, όπου ανέπτυξαν αξιόλογη πολεμική δραστηριότητα.
Ξεμπάρκαραν στην Ηλεία και πήραν μέρος στη μάχη που έγινε στον Πύργο κατά των Λαλαίων Τούρκων. Προχώρησαν ύστερα στην Αρκαδία και ανταμώθηκαν με τον πατέρα τους. Όταν ο Θ. Κολοκοτρώνης πήγε στο Άστρος να υποδεχτεί το Δημήτριο Υψηλάντη, οι Τούρκοι της Τριπολιτσάς βγήκαν με ισχυρές δυνάμεις εναντίον των Ελλήνων. Ο Πάνος Κολοκοτρώνης τους αντιμετώπισε δείχνοντας παράλογη τόλμη. Όταν κατελήφθη η Τρίπολη από τους Έλληνες, οι Τριπολιτσιώτες ζήτησαν από το Θ. Κολοκοτρώνη με αναφορά τους να τους αφήσει τον Πάνο πολιτάρχη, και τον άφησε, η δε Πελοποννησιακή Γερουσία τον ονόμασε χιλίαρχο και τον έστειλε ως αντιπρόσωπό της για την παραλαβή του Αναπλιού. Πολέμησε κατά των Τούρκων του Δράμαλη και συμμετείχε στη φύλαξη των Σπετσών, ώστε να μη γίνουν Τουρκικές αποβάσεις.
Το Φλεβάρη του 1823 στεφανώθηκε την κόρη της Μπουμπουλίνας, Ελένη, στο Ανάπλι. Μετά τη Συνέλευση του Άστρους, το Εκτελεστικό Σώμα διόρισε τον Πάνο φρούραρχο στο Ανάπλι.
Η πολιτική του δράση συνδέεται με τις εμφύλιες διενέξεις ανάμεσα σε πολιτικούς και στρατιωτικούς, όπου τάχθηκε με το μέρος του πατέρα του (1823-1824). Συγκεκριμένα, όταν ένα μέρος βουλευτών, φίλοι του Μαυροκορδάτου, αντενεργούσαν στο έργο του Εκτελεστικού Σώματος και των Στρατιωτικών, ο Πάνος Κολοκοτρώνης και ο Νικηταράς αντέδρασαν λόγω και έργω. Ανάλογα έπραξε ο Πάνος και με το δεύτερο εκτελεστικό, την παράνομη κυβέρνηση Κουντουριώτη.
Κατά τη δεύτερη φάση του εμφυλίου ο Πάνος συγκρούστηκε με τα στρατεύματα του Παπαφλέσσα και Μακρυγιάννη στη Μεσσηνία και αφού τα διέλυσε ανέβηκε στην περιοχή της Τριπολιτσάς.
Στις 13 Νοεμβρίου 1824 , κατευθυνόμενος προς Σελίμνα, όπου βρισκόταν ο πατέρας του, έπεσε σε κυβερνητική ενέδρα και σκοτώθηκε. Ο θάνατος του Πάνου επέδρασε διαλυτικά στο στρατόπεδο των «ανταρτών», διότι ο Θ. Κολοκοτρώνης δεν είχε διάθεση να συνεχίσει τον αγώνα κατά των κυβερνητικών και αποτραβήχτηκε στη Στεμνίτσα.
ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΜΑΡΚΟΣ
Αγωνιστής από το Λιμποβίτσι. Εξάδελφος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Γεννήθηκε στα 1756. Πολέμησε στα Ορλωφικά και ιδιαίτερα έδρασε το 1779 κατά την εξόντωση των Αλβανών στα Τρίκορφα.Παρά την ηλικία του πολέμησε τους Τούρκους μαζί με τους τέσσερις γιους του. Από τα γεράματα και τις κακουχίες του πολέμου, τυφλώθηκε. Πέθανε τον Δεκέμβριο του 1838 ευχαριστημένος που είδε την πατρίδα του ελεύθερη.
ΚΡΕΣΤΕΝΙΤΗΣ ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ (Πύργος Ηλείας 1793 – 1873)
Φιλικός, αγωνιστής και πολιτικός
Ο Κρεστενίτης Λυκούργος καταγόταν από τον Πύργο Ηλείας και ήταν γιος του Ιωάννη Κρεστενίτη, προκρίτου του Πύργου. Ξεκίνησε τις σπουδές του στη Ζάκυνθο και τις ολοκλήρωσε στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας. Πριν την Επανάσταση είχε αναλάβει το ρόλο του δάσκαλου στον Πύργο. Στα παιδιά μιλούσε για ελευθερία και τα μάθαινε στρατιωτικές κινήσεις. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και εργάστηκε για τη διάδοσή της. Η δραστηριότητά του έθεσε τη ζωή του σε κίνδυνο και αναγκάστηκε να κρυφτεί από τους Τούρκους.
Όταν άρχισε ο αγώνας τάχθηκε υπό το Χαράλαμπο Βιλαέτη επί κεφαλής πολλών Πυργίων και πήρε μέρος σε διάφορες μάχες στη Δ. Πελοπόννησο. Με την εισβολή του Δράμαλη βρισκόταν στην Αργολίδα και επηρεασμένος από τον πανικό που απλώθηκε έφυγε με τους συντρόφους του για τον Πύργο.
Κατά την πρώτη φάση του εμφυλίου ο Λυκούργος Κρεστενίτης ήταν πολιτικός αντίπαλος του Θ. Κολοκοτρώνη, λόγω της φιλίας του με τον Ανδρέα Ζαΐμη. Μετά την άφιξη του Ιμπραΐμ και την αποφυλάκιση του Θ. Κολοκοτρώνη ο Κρεστενίτης διορίστηκε από την κυβέρνηση στην επιτροπή εφοδιασμού του στρατοπέδου που ίδρυσε ο Θ. Κολοκοτρώνης στο Μακρυπλάγι. Εκλέχτηκε πληρεξούσιος Ηλείας σε διάφορες Εθνοσυνελεύσεις.
Αργότερα υπηρέτησε σε διάφορες πολιτικές θέσεις και εκλέχτηκε πολλάκις βουλευτής Ηλείας από το 1844 μέχρι το 1869. Διετέλεσε Διοικητής της επαρχίας Κυναίθης, Υπουργός Οικονομικών, Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, Πρόεδρος της Βουλής και Γερουσιαστής. Κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας πρωταγωνίστησε σε αρκετά σκάνδαλα μικροκομματικού τύπου και διαφθοράς.
Ο Λυκούργος Κρεστενίτης ήταν παντρεμένος με τη Μαριγώ Μαυρομιχάλη πρωτότοκη κόρη του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, γεγονός που του έδινε πολιτική δύναμη, αφού το συγγενικό δίκτυο της οικογένειας Μαυρομιχάλη ήταν αρκετά ισχυρό.
Πέθανε στον Πύργο Ηλείας το 1873
ΚΟΥΝΤΟΥΡΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (1782 – 1858)
Πολιτικός της Επανάστασης και της Οθωνικής περιόδου
Ο Γεώργιος Κουντουργιώτης γεννήθηκε το 1782 και ήταν γιος του Αναγνώστη Κουντουργιώτη από την Ύδρα. Αναμείχτηκε ενεργά στα δημόσια πράγματα τόσο κατά τη διάρκεια του αγώνα, όσο και κατά την πρώτη περίοδο του ελεύθερου ελληνικού κράτους.
Πήρε μέρος στη Β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους (1823) και διορίστηκε Πρόεδρος του Εκτελεστικού Σώματος, θέση στην οποία παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου (1823-24). Στον εμφύλιο συγκρούστηκε με τον Κολοκοτρώνη και τους άλλους στρατιωτικούς τού αντίπαλου στρατοπέδου, γεγονός που έφερε βαρύτατο πλήγμα στον αγώνα.
Στις αρχές του 1825 το Βουλευτικό Σώμα του ανέθεσε την ευθύνη των επιχειρήσεων κατά του Ιμπραΐμ, αλλά η απειρία του τον οδήγησε σε αποτυχίες και τελικά σε παραίτηση.
Στη συνέλευση της Τροιζήνας (1826) δεν υποστήριξε την εκλογή του Καποδίστρια, ως Κυβερνήτη της Ελλάδας, και αργότερα άσκησε έντονη αντιπολιτευτική δράση εναντίον του.
Επί Όθωνα χρημάτισε Γερουσιαστής, Σύμβουλος της Επικρατείας, Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου, Υπουργός Ναυτικών και Πρόεδρος της Κυβέρνησης Κουντουριώτη, η οποία σχηματίστηκε στις 8 Μαρτίου 1848 αλλά, επειδή δεν μπόρεσε να ελέγξει τα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα της χώρας, αντικαταστάθηκε από κυβέρνηση με Πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Κανάρη, στις 15 Οκτωβρίου 1848.
Στα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ελάχιστα αναμείχθηκε με την πολιτική, έμεινε όμως αφοσιωμένος στον Όθωνα. Πέθανε στην Ύδρα στις 9 Απριλίου 1858.
ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (1791 – 1865)
Πολιτικός, Διπλωμάτης, Αρχηγός του «αγγλικού» κόμματος
Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, γιός του λογίου αξιωματούχου των Παραδουναβίων Ηγεμονιών, Νικολάου Μαυροκορδάτου, απέκτησε επιμελημένη μόρφωση και διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο κατά την Ελληνική Επανάσταση και την Οθωνική περίοδο.
Άρχισε την πολιτική του σταδιοδρομία, ως ιδιαίτερος γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας, Ιωάννου Καρατζά (θείου του). Παρά την αντίθεσή του με τα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας για άμεση εκδήλωση της Επανάστασης (ανήκε στους συντηρητικούς της Φ.Ε.), έφτασε στο Μεσολόγγι στις 22 Ιουλίου 1821, όπου ασχολήθηκε με τη διοικητική και στρατιωτική οργάνωση της Δ. Ελλάδας και εκλέχτηκε Πρόεδρος της Γερουσίας της. Από την αρχή ήρθε σε διάσταση με τους Πελοποννήσιους στρατιωτικούς και προεστούς, καθώς επίσης και με τους Δ. Υψηλάντη και Γ. Καραϊσκάκη.
Κατόρθωσε να αναδειχθεί σε πανελλήνια φυσιογνωμία μέσα από συγκεκριμένες πολιτικές πράξεις όπως: Πρόεδρος της Α΄ Εθνοσυνέλευσης Επιδαύρου, Πρόεδρος Επιτροπής Σύνταξης του Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος, Πρόεδρος Εκτελεστικού Α΄ βουλευτικής περιόδου, υπεύθυνος Πολιτικών και Πολεμικών υποθέσεων Δ. Ελλάδος, υπεύθυνος οργάνωσης άμυνας Μεσολογγίου, Γραμματέας Εκτελεστικού και Υπουργός Εξωτερικών Β΄ βουλευτικής περιόδου, Πρόεδρος Βουλευτικού, αρχηγός «αγγλικού κόμματος», πρεσβευτής στο Βερολίνο και Μόναχο.
Επί Καποδίστρια διορίστηκε μέλος του «Πανελληνίου» και Πρόεδρος του Οικονομικού Φροντιστηρίου, αλλά το 1830 αποσύρθηκε και αναδείχτηκε ηγέτης της αντιπολίτευσης. Επί Όθωνα χρημάτισε υπουργός, πρεσβευτής, και πρωθυπουργός.
Από τους πολιτικούς του αντιπάλους θεωρήθηκε υπεύθυνος για την ήττα του Πέττα (1822), ο κύριος υπεύθυνος του εμφυλίου σπαραγμού, και ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του Καποδίστρια, καθότι οι πολιτικές και στρατιωτικές επιλογές του απέβλεπαν στην εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων και φιλοδοξιών και όχι στην εξυπηρέτηση του κοινού σκοπού. Του αναγνωρίζεται, όμως, ότι διατύπωσε σαφές πολιτικό όραμα για τη συγκρότηση του Ελληνικού κράτους και τον εκσυγχρονισμό του κατά τα δυτικά πρότυπα.
Πέθανε το 1865 στην Αίγινα.
ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ (1773 – 1848)
Ηγετική μορφή της Μάνης και της Πελοποννήσου.
Ο τελευταίος Μπέης της Μάνης
Ο Πετρόμπεης ήταν αρχηγός της οικογένειας των Μαυρομιχαλαίων, ο τελευταίος Μπέης της Μάνης και ένας από τους σημαντικούς πολιτικούς και στρατιωτικούς παράγοντες της Ελληνικής επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στη Μάνη το 1773. Κατά την εφηβική του ηλικία διακρίθηκε για τις ικανότητές του και την προστασία που προσέφερε στους κλέφτες, αλλά και την περίοδο που είχε το αξίωμα του Μπέη της Μάνης έδωσε δείγματα των ηγετικών του προσόντων, με την επιρροή που ασκούσε όχι μόνο στους Έλληνες αλλά και στους Τούρκους.
Τον Αύγουστο του 1818 και σε ηλικία 45 χρόνων μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, και αργότερα ο ίδιος μύησε τους κυριότερους αρχηγούς της Μάνης. Διατύπωσε επιφυλάξεις για το χρόνο έναρξης της επανάστασης, αλλά, όταν διαπίστωσε ότι η επανάσταση είχε προετοιμαστεί ψυχολογικά σε ευρύτατα στρώματα του Ελληνισμού, έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία του απελευθερωτικού αγώνα. Συμμετείχε σε πολλές πολεμικές επιχειρήσεις, όπως: κατάληψη της Καλαμάτας, απόκρουση του Δράμαλη, στρατιωτική βοήθεια σε πολιορκημένους Μεσολογγίτες, αποτροπή κατάληψης της Μάνης από τον Ιμπραΐμ. Σημαντική επίσης ήταν η συμμετοχή του στην πολιτική διοίκηση του επανα-στατημένου Ελληνισμού, όπου αξιώθηκε να διατελέσει: Πρόεδρος της Μεσσηνιακής Γερουσίας (1821), Πρόεδρος της Πελοποννησιακής Γερουσίας (1821), Αντιπρόεδρος του Βουλευτικού (1821), Πρόεδρος της Β΄ Εθνικής Συνέλευσης (1823), Πρόεδρος του Εκτελεστικού (1823), μέλος της Διοικητικής Επιτροπής της Ελλάδας (1826) κ.α.
Στην Γ΄ Εθνική Συνέλευση στην Τροιζήνα (1827), ο Π. Μαυρομιχάλης αποδέχτηκε την εκλογή του Καποδίστρια, ως Κυβερνήτη της Ελλάδας, και μετά την άφιξή του Καποδίστρια διορίστηκε μέλος της Προεδρίας του «Πανελληνίου» και της Γερουσίας. Οι φιλικές σχέσεις Καποδίστρια – Μαυρομιχαλαίων δεν κράτησαν πολύ, διότι τα μέτρα για τη διοικητική οργάνωση του κράτους προκάλεσαν την αντίδραση των Μαυρομιχαλαίων. Η όξυνση της κατάστασης οδήγησε στη φυλάκιση του Πετρόμπεη και στη δολοφονία του Καποδίστρια από το γιο, Γεώργιο, και τον αδελφό, Κωνσταντίνο, του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη (27 Σεπτεμβρίου 1832).
Μετά την άφιξη του Όθωνα ο Π. Μαυρομιχάλης με τον Γ. Κουντουργιώτη και τον Α. Ζαΐμη διορίστηκαν Αντιπρόεδροι του Συμβουλίου Επικρατείας και μετά την Επανάσταση της 3ηςΣεπτεμβρίου 1843 ο Πετρόμπεης έλαβε το αξίωμα του Γερουσιαστή.
Πέθανε στην Αθήνα στις 17 Ιανουαρίου 1848.
ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ ή ΝΙΚΗΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΠΟΥΛΟΣ ή ΤΟΥΡΚΟΛΕΚΑΣ (1787 – 1849)
Φιλικός και σημαντικός οπλαρχηγός του 1821
Μαθητής και στενός συνεργάτης του Κολοκοτρώνη
Ο Νικηταράς γεννήθηκε στη Μεγάλη Αναστασίτσα (Νέδουσα) το 1787. Γιός του Σταματέλου Τουρκολέκα και της Σοφίας το γένος Καρούτσου, αδελφής της γυναίκας του Κολοκοτρώνη, μαθήτεψε κοντά στο Ζαχαριά και τον Κολοκοτρώνη. Το 1805, μετά το φόνο του αρματολού πατέρα του και αδελφού του από τους Τούρκους, ακολούθησε το θείο του Κολοκοτρώνη στα Επτάνησα. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1818 και επιδόθηκε στη μύηση νέων φιλικών. Το Φεβρουάριο του 1821 βρισκόταν στην Πελοπόννησο, έτοιμος για την κήρυξη της Επανάστασης. Συμμετείχε στην απελευθέρωση της Καλαμάτας, στις μάχες του Βαλτετσίου και των Δολιανών (αρχηγός και νικητής), στην άλωση της Τριπολιτσάς, στην πολιορκία του Αναπλιού, σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Ρούμελη, στις επιχειρήσεις εναντίον του Δράμαλη και του Ιμπραΐμ.
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου τάχθηκε με το μέρος του Κολοκοτρώνη. Υπήρξε στενός συνεργάτης του Καποδίστρια και διορίστηκε Διοικητής Συντάγματος Πελοποννησίων και Αρχηγός της Πολιτικής Φρουράς Πελοποννήσου.Στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση του Άργους (1829) ήταν πληρεξούσιος του Λεονταρίου.
Στην Οθωνική περίοδο έζησε παραγκωνισμένος. Το Δεκέμβριο του 1839 συνελήφθη με την κατηγορία ότι ανήκε στη «Φιλορθόδοξη Εταιρεία», η οποία στρεφόταν εναντίον του Όθωνα, παραπέμφθηκε σε δίκη, αθωώθηκε αλλά παρέμεινε στις φυλακές της Αίγινας 14 μήνες ακόμα. Μετά την Επανάσταση του 1843 ο Όθωνας του έδωσε το βαθμό του Υποστρατήγου και το 1847 τον έκαναν Γερουσιαστή. Ήταν όμως ανήμπορος για δράση.
Πέθανε στον Πειραιά το 1849, τυφλός και πάμπτωχος, και κηδεύτηκε στην Αθήνα.
ΠΑΠΑΛΕΞΗΣ
Αρχιπροεστός της Πελοποννήσου – Κληρικός – Αγωνιστής
Ο Παπαλέξης καταγόταν από το χωριό Αμπελιώνα της Ανδρίτσαινας και ήταν γιός του Παναγιώτη Κανέλλου ή Κανελλέτου ή Κανελλάκη και της Κρηνιώς. Το βαφτιστικό του ήταν Αλέξης και είχε την ιδιότητα του κληρικού. Διακρινόταν για τη φυσική του εξυπνάδα και το θάρρος του. Έμαθε την τουρκική γλώσσα, απέσπασε την εύνοια της Βαλιδέ Σουλτάνας και διορίστηκε Μπας Κοτζάμπασης, δηλαδή «Προεστώς των Προεστώτων» του Μοριά, αξίωμα από το οποίο απόκτησε μεγάλη δύναμη, επιρροή και περιουσία. Χρημάτισε βεκίλης επανειλημμένα στην Κωνσταντινούπολη.
Γύρισε στο Μοριά το 1818 και ήταν μαζί με το Θεόδωρο Δεληγιάννη Μοραγιάνηδες, όταν οι Toύρκοι άρχισαν να υποψιάζονται τον ετοιμαζόμενο σηκωμό. Ο Παπαλέξης καθησύχασε τους Τούρκους προσφέροντας πολύτιμη υπηρεσία στο έθνος για την προετοιμασία του απελευθερωτικού κινήματος.
Όταν άρχισε η Επανάσταση , οι Τούρκοι τον φυλάκισαν μαζί με άλλους προύχοντες και δεσποτάδες, οι περισσότεροι από τους οποίους πέθαναν σε άθλιες συνθήκες. Ο Παπαλέξης πέθανε στις 18 Σεπτεμβρίου 1821, λίγες μέρες πριν την άλωση της Τριπολιτσάς.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΗ ΓΕΡΟΥΣΙΑ
Πελοποννησιακή Γερουσία ονομάστηκε o οργανισμός διοίκησης που συγκροτήθηκε από τους επαναστατημένους Έλληνες της Πελοποννήσου τον Μάιο του 1821, δηλ. η δημιουργία κεντρικής εξουσίας με τοπικό χαρακτήρα.
Το τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου 1821 συγκεντρώθηκαν πρόκριτοι και αρχιερείς της Πελοποννήσου – ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση του Π. Μαυρομιχάλη και των Δεληγιανναίων – στη Μονή των Καλτεζών, στα σύνορα των σημερινών Νομών Αρκαδίας και Λακωνίας, όπου και ψήφισαν τη σύσταση της πρώτης μεγάλης γερουσίας, η οποία ονομάστηκε «Πελοποννησιακή Γερουσία» (26 Μαΐου 1821).
Η Πελοποννησιακή Γερουσία που έμελλε ν΄ ασκήσει τα διοικητικά της καθήκοντά μέχρι την πτώση της Τριπολιτσάς, την επόμενη ημέρα, στις 27 Μαΐου του 1821, μετακινήθηκε στη Μονή Χρυσοπηγής στη Στεμνίτσα.
Από τη Συνέλευση των Καλτεζών απουσιάζουν εντελώς οι στρατιωτικοί και οι εκπρόσωποι του λαού και αυτό αποκαλύπτει αφ’ ενός πόσο μονόπλευρα επιχειρήθηκε να λυθεί το πρόβλημα της διοίκησης, αφ’ ετέρου τα αίτια της έναρξης των προστριβών πολιτικών και στρατιωτικών.
ΠΕΤΡΟΒΑΣ ΜΗΤΡΟΣ ή ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΒΑΣ (1745 – 1838)
Αγωνιστής στα Ορλωφικά και την Επανάσταση του 1821
Πιστός οπαδός του Κολοκοτρώνη
Ο Μήτρος Πέτροβας ή Μητροπέτροβας γεννήθηκε το 1745 στη Γαράντζα της Μεσσηνίας. Ανέπτυξε πολεμική δραστηριότητα εναντίον των Τούρκων στα Ορλωφικά 1770, μαζί με τον Κωνσταντίνο Κολοκοτρώνη (πατέρα του Θεόδωρου) και εργάστηκε για την προετοιμασία της επανάστασης.
Όταν άρχισε ο αγώνας τάχθηκε στο πλευρό του Θ. Κολοκοτρώνη και τον ακολούθησε στην Αρκαδία. Παρά την προχωρημένη ηλικία του πολέμησε ηρωικά και ως την τελειωτική νίκη στη μάχη του Βαλτετσίου. Πήρε μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς, σε διάφορες πολεμικές συγκρούσεις και εναντίον του Ιμπραΐμ (1825).
Το 1823 πήρε το βαθμό του χιλιάρχου και στις εμφύλιες διενέξεις ήταν πιστός οπαδός του Κολοκοτρώνη, με αποτέλεσμα να φυλακιστεί μαζί με το γαμπρό του, Γιαννάκη Γκρίτζαλη, από την Κυβέρνηση του Γ. Κουντουργιώτη στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Ύδρα (1825).
Υπήρξε πολέμιος της Αντιβασιλείας και μετά την καταδίκη του Κολοκοτρώνη πρωτοστάτησε στην ανταρσία των Μανιατών εναντίον των Βαυαρών (1834) και λίγο αργότερα στην εξέγερση της Μεσσηνίας. Για τη συμμετοχή του στο αντικυβερνητικό κίνημα καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά δεν εκτελέστηκε η ποινή λόγω του προχωρημένου της ηλικίας. Μετά από χρόνια αμνηστεύθηκε και αποτραβήχτηκε στη γενέτειρά του, όπου και πέθανε το 1838.
ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ ΚΟΛΙΑΣ (1735 – 1827)
Κλεφταρματολός – Αγωνιστής στα Ορλωφικά και στην Επανάσταση του 1821
Ο Κόλιας Πλαπούτας γεννήθηκε στο χωριό Σουλιμά της Τριφυλίας το 1735 και στα 18 του χρόνια αναγκάστηκε να γίνει κλέφτης στα βουνά της Γορτυνίας, διότι σκότωσε έναν Τούρκο.
Συνδέθηκε με άλλους ονομαστούς κλέφτες του Μοριά (Ζαχαριά, Κ. Κολοκοτρώνη, Πετιμεζαίους κ. α.) και συμμετέσχε στην ελληνική εξέγερση του 1770 (Ορλωφικά) και στο διωγμό των Τουρκαλβανών.
Μετά την κήρυξη του αγώνα, ο Πλαπούτας λόγω της προχωρημένης ηλικίας φρόντιζε για τη στρατολόγηση ανδρών και την εξεύρεση πολεμοφοδίων για τις ανάγκες του αγώνα.
Πέθανε στη Μονή Προδρόμου της Στεμνίτσας το 1827, όπου τον είχαν μεταφέρει τα παιδιά του για ασφάλεια.
ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ή ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ (1786 – 1864)
Φιλικός και οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης
Εξέχουσα στρατιωτική φυσιογνωμία της Ελληνικής Επανάστασης, γιός του Κόλια Πλαπούτα και στενός συνεργάτης του Θ. Κολοκοτρώνη. Γεννήθηκε στην Παλούμπα της Γορτυνίας το 1786. Το 1806 με τους διωγμούς των κλεφτών του Μοριά από τους Τούρκους κρατήθηκε όμηρος, αλλά, όταν απελευθερώθηκε, κατέφυγε στα Επτάνησα. Το 1811 υπηρέτησε στη Ζάκυνθο στον αγγλικό στρατό ως εκατόνταρχος. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και επιστρέφοντας στη γενέτειρά του επιδόθηκε στη μύηση νέων φιλικών για την προετοιμασία του αγώνα.
Ο Πλαπούτας πρωτοστάτησε στον ξεσηκωμό της Γορτυνίας και μετά τον ξεσηκωμό στάθηκε στην πρώτη γραμμή των επιχειρήσεων στην Πελοπόννησο, υπό τις διαταγές του Θ. Κολοκοτρώνη. Αξίζει να αναφερθεί η συμμετοχή του στις μάχες του Λεβιδιού, της Καρύταινας, της Πιάνας, του Βαλτετσίου, του Λάλα και στην πολιορκία της Τριπολιτσάς κατά το 1ο έτος της Επανάστασης. Στη συνέχεια συνέβαλε στην πολιορκία της Πάτρας, στην απόκρουση του Δράμαλη (1822) και του Ιμπραΐμ (1825). Στις εμφύλιες διενέξεις ο Πλαπούτας έμεινε αρχικά πιστός στο Θ. Κολοκοτρώνη, αλλά μετά την ανάληψη της εξουσίας από το Γ. Κουντουργιώτη προσπάθησε να συμφιλιώσει τις αντιμαχόμενες παρατάξεις.
Υποστήριξε την πολιτική του Καποδίστρια και πήρε το βαθμό του Συνταγμα-τάρχη. Εκλέχτηκε πληρεξούσιος Γορτυνίας στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση του Άργους (1829) και μέλος επταμελούς επιτροπής για την επικοινωνία με τον Κυβερνήτη. Το 1832 ταξίδεψε στο Μόναχο, ως μέλος Επιτροπής, για να υποβάλουν τα σέβη τους στο νέο Βασιλιά Όθωνα. Το 1833 ο Πλαπούτας κατηγορήθηκε από την Αντιβασιλεία, όπως και ο Κολοκοτρώνης, ως ύποπτος συνωμοσίας εναντίον της νόμιμης εξουσίας. Συνελήφθη, φυλακίστηκε, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Η ποινή του μειώθηκε από τον Όθωνα και τελικά του δόθηκε χάρη και αποφυλακίστηκε στις 29 Μαΐου 1835.
Τα επόμενα χρόνια χρημάτισε πληρεξούσιος στην Εθνοσυνέλευση της Αθήνας, τιμήθηκε με τον τίτλο του επίτιμου υπασπιστή του βασιλιά και διετέλεσε Γερουσιαστής. Πέθανε στη γενέτειρά του το 1864.
ΦΡΑΤΖΗΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ (1781-1851)
Κληρικός – Φιλικός και Αγωνιστής του 1821 – Ιστοριογράφος – Λόγιος
Ο αγωνιστής κληρικός
Ο Φραντζής Αμβρόσιος γεννήθηκε στο Μεσορούγι Καλαβρύτων το 1781 και μορφώθηκε στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, όπου σε νεανική ηλικία εκάρη μοναχός. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία το 1819 και εργάσθηκε με επιτυχία για την προετοιμασία της Επανάστασης και την έναρξη του Αγώνα .
Πήρε μέρος στη σύσκεψη της Βοστίτσας (Ιαν.1821) και αντιμετώπισε με διπλωματικότητα την τουρκική διοίκηση. Ως Πρωτοσύγκελος στην Κυπαρισσία, πέτυχε την έναρξη και εξάπλωση της Επανάστασης στη ΝΔ Πελοπόννησο. Συμμετέσχε στη συν- έλευση των Καλτεζών ( Μάιος 1821), ως αντιπρόσωπος της Μητροπόλεως «Χριστια-νουπόλεως» (Τριφυλίας) και έγινε μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας και μέλος της «Εθνικής Βουλής». Το 1827 έγινε πληρεξούσιος στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Ερμιόνης.
Εκτός από τη διοίκηση ο Φραντζής πρωτοστάτησε και σε μάχες στην Τριφυλία, Μεσσηνία και Αρκαδία. Σημαντική υπήρξε η παρουσία του στη μάχη του Λάλα, στην πολιορκία του Νεοκάστρου και στο Μανιάκι.
Τάχθηκε με την παράταξη του Θ. Κολοκοτρώνη και τον κατατρέξανε γι’ αυτό οι αντίθετοι κατά τις εμφύλιες διαμάχες, αλλά και από το καθεστώς της Αντιβασιλείας διώχτηκε και φυλακίστηκε (1834).
Μετά την αποφυλάκισή του έγραψε την τετράτομη «Επιτομή της Ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος» που εξιστορεί γεγονότα από το 1715 έως το 1835. Αποτελεί σπουδαία πηγή για τον αγώνα στη ΝΔ Πελοπόννησο.
Πέθανε στην Κυπαρισσία το 1851
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΙ
Όνομα αγωνιστών του 1821
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΧΡΗΣΤΟΥ [ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ]
Γενάρχης της οικογένειας
Ο Αναστάσης Χρήστου γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα το 1700. Ήταν εγγράμματος, σώφρων και με πατριωτικά αισθήματα. Διετέλεσε Προεστός της επαρχίας Φαναρίου και οργάνωσε τη διοίκησή της. Αναφέρεται ότι υπήρξε δάσκαλος στο Σχολείο που λειτουργούσε στην Ανδρίτσαινα κατά την Τουρκοκρατία, το οποίο πυρπολήθηκε μετά τα Ορλωφικά. Έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1769-1770 (Ορλωφικά) ξεσηκώνοντας ολόκληρη την επαρχία Φαναρίου και στέλνοντας πολλούς Ολυμπίους να βοηθήσουν τους Μανιάτες. Μετά την αποτυχία της επανάστασης συνελήφθη από τους Τούρκους και σουβλίστηκε στην Ανδρίτσαινα ή εκρεμάσθη (1770).
ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ [ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ]
Γιος του Αναστάση
Ο γιος του Αναστάση, Χρήστος Αναστασίου, μετά την αποτυχία της επανάστασης του 1769-70 (Ορλωφικά) κατέφυγε στη Ζάκυνθο με τα αδέλφια του (Ιωάννη και Τζαννέτο), ενώ η περιουσία της οικογένειας δημεύθηκε. Επανήλθαν στην Ανδρίτσαινα αργότερα, όταν δόθηκε αμνηστία και αποδόθηκαν τα δημευθέντα πατρικά κτήματα.
Ήταν εγγράμματος, ενάρετος και θερμός πατριώτης. Αναδείχτηκε προεστός της επαρχίας Φαναρίου και επέδειξε σημαντική δραστηριότητα όπως: ίδρυση σχολείου στην Ανδρίτσαινα (1783), οργάνωση εργαστηρίων βιοτεχνίας, προώθηση εμπορικής κίνησης, πολιτιστικής ζωής και αγωνιστικής διάθεσης.
Κατά τη διάρκεια του αγώνα υπηρέτησε ως έφορος επί των εσόδων και εξόδων της επαρχίας Φαναρίου και φρόντιζε για τον ανεφοδιασμό των στρατιωτικών της επαρχίας του.
Οι γιοι του Χρήστου
Αναστάσης, Γιωργάκης, Ζαρίφης, Παναγιώτης, Τζανέτος, Χαράλαμπος
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Ο Αναστάσης γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα και ήταν γιος του Χρίστου Αναστασίου Χριστόπουλου. Σπούδασε αρχικά στη Σχολή του Άργους και κατόπιν στην Κωνσταντινούλη, στην Πίζα και στο Βουκουρέστι νομικά και φιλοσοφικά. Άσκησε το επάγγελμα του δασκάλου στο Βουκουρέστι και στο Ιάσιο και έλαβε μέρος, ως ιερολοχίτης, στη μάχη του Δραγατσανίου με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Μετά την Επανάσταση επέστρεψε στην Ελλάδα και χρημάτισε δικαστής, μέχρι του βαθμού του Εφέτου. Συνέγραψε γραμματική της ελληνικής γλώσσας και σχολίασε τον Ισοκράτη.
Πέθανε στην Αθήνα το 1854.
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ
Φιλικός και αγωνιστής του 1821
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
Φιλικός και αγωνιστής του 1821
Ο Παναγιώτης πριν την Επανάσταση ήταν έμπορος στην Κωνσταντινούπολη, όπου μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Με την έναρξη της επανάστασης κατέβηκε στο Μοριά και έλαβε μέρος σε μάχες του αγώνα. Το 1836 εγκαταστάθηκε στην Καλαμάτα, όπου δικηγόρησε.
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΖΑΝΕΤΟΣ
Φιλικός και καπετάνιος
Ο Τζανέτος γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα το 1788 και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία στην Κωνσταντινούπολη, όπου εμπορευόταν. Πριν την επανάσταση κατέβηκε στο Μοριά και ανέλαβε την αρχηγία των φιλικών στην επαρχία Φαναρίου.
Στις 25 Μαρτίου 1821 κήρυξε επίσημα την επανάσταση στην Ολυμπία και κτύπησε, σε συνεννόηση με το Θ. Κολοκοτρώνη, τους Τούρκους της περιφέρειάς του. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες τόσο στο Μοριά όσο και στη Ρούμελη, ως αρχηγός σώματος και κάτω από τις διαταγές του Πλαπούτα και του Νικηταρά. Παρίστατο σε όλες τις Εθνικές Συνελεύσεις, ως αντιπρόσωπος της επαρχίας Φαναρίου.
Μετά την απελευθέρωση έγινε Συνταγματάρχης της Φάλλαγγος και τιμήθηκε με το Σταυρό του Σωτήρος. Πέθανε το 1878.
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ
Κρατικός λειτουργός-Συγγραφέας – Πολιτικός
Ο Χαράλαμπος Χριστόπουλος γεννήθηκε στην Ανδρίτσαινα, πιθανόν το 1809. Ήταν ο τελευταίος γιος του Χρήστου Αναστασίου και της Αγγελικής, το γένος Νικολή Τζανέτου, αδελφής του ιδρυτή της Βιβλιοθήκης της Ανδρίτσαινας, Κωνσταντίνου Νικολόπουλου.
Πήγε σχολείο στην Αίγινα και παρακολούθησε μαθήματα ως ακροατής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Στη συνέχεια σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Επέστρεψε στην Αθήνα και εργάστηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών. Πολιτεύτηκε για πρώτη φορά το 1850 και εκλέχθηκε βουλευτής Ολυμπίας.
Διετέλεσε Υπουργός των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως από το 1855 μέχρι το 1859, οπότε και παραιτήθηκε. Το 1861 έγινε Υπουργός Εσωτερικών στην ίδια κυβέρνηση και παραιτήθηκε μετά από ένα χρόνο. Επανεκλέχτηκε βουλευτής της επαρχίας Ολυμπίας στις βουλευτικές εκλογές του 1865 και διετέλεσε Υπουργός των Εξωτερικών, Υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Αποτέλεσε , ως Υπουργός Παιδείας, ιδρυτικό μέλος του Γυμνασίου Ανδρίτσαινας, ένα από τα αρχαιότερα Γυμνάσια του Ελληνικού κράτους.
Πέθανε στην Αθήνα στις 8 Απριλίου 1871.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α΄ ΠΑΥΛΟΒΙΤΣ (1796 – 1855)
Τσάρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (1825-1855)
Ο Νικόλαος Α΄ Παύλοβιτς γεννήθηκε το 1796 και ήταν τριτότοκος γιός του Παύλου Α΄ Πέτροβιτς και της τσαρίνας Μαρίας της Βυρτεμβέργης. Πενταετής (1801) εβίωσε την οδυνηρή εμπειρία της δολοφονίας του εστεμμένου πατέρα του. Ακολούθησε στρατιωτικές σπουδές, για τις οποίες έδειξε ιδιαίτερη κλίση καθώς και προσήλωση στη στρατιωτική πειθαρχία. Παράλληλα έδειξε ενδιαφέρον και για τη μουσική. Το 1814 εντάχθηκε στο Ρωσικό στρατό. Νυμφέφτηκε τη Γερμανίδα πριγκίπισσα Καρλόττα, που έγινε ορθόδοξη και μετονομάστηκε σε Αλεξάνδρα.
Ανέλαβε το αυτοκρατορικό αξίωμα μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου Α΄(1825), παρακάμπτοντας τα δικαιώματα διαδοχής του πρεσβύτερου αδελφού του Κωνσταντίνου Παύλοβιτς (αντιβασιλέα της Πολωνίας), ο οποίος παραιτήθηκε από κάθε διεκδίκηση. Η εσωτερική του πολιτική διακρινόταν από ακραίες απολυταρχικές ιδέες, και ως εκ τούτου θεμελίωσε ένα αυταρχικότατο γραφειοκρατικό καθεστώς. Αποκλήθηκε από τους υπηκόους του «σιδηρούς τσάρος» και «δήμιος». Η εξωτερική πολιτική του Νικολάου Α΄ επηρέασε σημαντικά τις διεθνείς εξελίξεις στην Ανατολή και συνέβαλε στην αίσια κατάληξη του αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία. Συγκεκριμένα, ο Ρώσος μονάρχης υποστήριξε θερμά τις αντιφιλελεύθερες αρχές της Ιεράς Συμμαχίας, αλλά παράλληλα εμφανίστηκε αυτόκλητος υπερασπιστής της Ορθοδοξίας, σφοδρός πολέμιος του Ισλάμ και οπαδός της αυτονομίας των βαλκανικών λαών, που ήσαν υποτελείς στους Τούρκους, προκειμένου να αντιμετωπίσει αποφασιστικά τις ανατολικές βλέψεις της Αγγλίας και Γαλλίας. Στα πλαίσια της ανωτέρω πολιτικής εντάσσεται η συμμετοχή της Ρωσίας στην περίφημη ναυμαχία του Ναυαρίνου και ο νικηφόρος για τους Ρώσους πόλεμος εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1828-29). Αποτέλεσμα του ανωτέρω πολέμου είναι η αναγνώριση της ελληνικής εθνικής ανεξαρτησίας από την Πύλη (Τουρκία) με τη Συνθήκη της Ανδριανούπολης 1829.
Πέθανε το 1855 κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου (1853-56), ο οποίος κατέληξε σε ήττα της Ρωσίας και φέρει βαρύτατες ευθύνες ο Νικόλαος ο Α΄ για την προετοιμασία και διεξαγωγή του, καθότι αυτός ο πόλεμος είναι αποτέλεσμα του ανταγωνισμού της Ρωσίας με τις άλλες Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία-Γαλλία).
ΠΗΓΕΣ
- “Λεξικό της ελληνικής Επαναστάσεως του 1821”, Χρήστου Στασινόπουλου
- “Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό”, Εκδοτικής Αθηνών
- “Μέγα Ελληνικόν Βιογραφικόν Λεξικόν”, Βοβολίνη
- “Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού”
- “Ανδρίτσαινα”, Δημητρίου Πρίγγουρη
- “Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη”, Β. Σκουλάτου, Ν. Δημακοπούλου, Σ. Κόνδη
- “Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια”, Δρανδάκη
- “Μεσσηνιακό Βιογραφικό Λεξικό”, Ν. Καράμπελα
- “Αναμνηστικό 85ετίας του Γυμνασίου Ανδρίτσαινας”
- Διαδίκτυο
